Evde kalan yemekleri ısıtıp yeniden tüketmek çoğu kişi için zaman kazandıran bir alışkanlık. Ancak gıda güvenliği uzmanları, bazı yiyeceklerin yanlış saklanması ve tekrar ısıtılması halinde ciddi gıda zehirlenmelerine yol açabileceği konusunda uyarıyor. Özellikle pirinç ve makarna gibi nişastalı gıdalar bu risk grubunda başı çekiyor.
Pişirilmiş pirinç, makarna ve et gibi yiyecekler oda sıcaklığında uzun süre bekletildiğinde, ısıya dayanıklı bakteriler hızla çoğalabiliyor. Bu bakteriler arasında en bilinen türlerden biri Bacillus cereus. Bu mikroorganizma, pişirme sırasında tamamen yok olmuyor; soğuma esnasında toksin üretmeye başlıyor.
Yemek yeniden ısıtıldığında toksinler yok olmadığı için, gıda görünüşte sıcak olsa bile zehirlenmeye neden olabiliyor.
Benzer şekilde, et ve tavuk yemeklerinde görülen Clostridium perfringens bakterisi de özellikle büyük porsiyonlarda pişirilen yemeklerde aktif hale gelebiliyor. Yemek dıştan ısınsa da iç kısmın yeterli sıcaklığa ulaşmaması, bakterinin çoğalmasına zemin hazırlıyor.
Pirinç ve makarna: Yeniden ısıtıldığında toksin üreten bakterilerin en sık bulunduğu gıdalar.
Et, tavuk ve balık yemekleri: Uygun sıcaklığa ulaşmazsa bakteriler hayatta kalabiliyor.
Sütlü tatlılar ve kremalı soslar: Protein ve nem oranı yüksek olduğu için bakteri gelişimi daha hızlı.
Sebze yemekleri: Oda sıcaklığında uzun süre bekleyen sebzelerde de toksin üretimi görülebiliyor.
Uzmanlara göre bu gıdaların ortak özelliği, yüksek su ve karbonhidrat içermeleri. Bu durum bakteriler için ideal bir üreme ortamı oluşturuyor.
Yemekleri pişirdikten sonra 2 saat içinde buzdolabına kaldırın.
Bekleme süresi uzadıkça bakteri gelişimi hızlanır.
Küçük porsiyonlar halinde saklayın.
Böylece hem daha hızlı soğur hem de yeniden ısıtmak kolaylaşır.
Yemeğin tamamı buhar çıkacak kadar ısınmalı.
Sadece yüzeyin sıcak olması yeterli değildir; iç kısmın da en az 75°C’ye ulaşması gerekir.
Aynı yemeği birden fazla kez ısıtmayın.
Her ısıtma-soğutma döngüsü, bakterilerin yeniden etkinleşmesi için zemin hazırlar.
Buzdolabında en fazla 3–4 gün saklayın.
Bu süreden sonra bakteri gelişimi riski ciddi oranda artar.
Yeniden ısıtılmış gıdalar kaynaklı zehirlenmeler genellikle birkaç saat içinde mide bulantısı, karın ağrısı, ishal ve kusma gibi belirtilerle kendini gösterir.
Uzmanlar, özellikle çocuklar, yaşlılar ve hamile kadınların bu tür gıdaları dikkatli tüketmesi gerektiğini belirtiyor.
Artan yemekleri değerlendirmek israfı önlese de, yanlış ısıtma yöntemleri ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Pirinç, makarna, et ve sütlü gıdalar tekrar ısıtılacaksa, hem saklama süresine hem de ısıl işleme mutlaka dikkat edilmeli.